Dzik jest dziki

Odpowiedzialność za szkody wyrządzone przez dzikie zwierzęta

W ostatnim wpisie analizowałem problem szkód wyrządzonych przez zwierzęta hodowlane. Jeśli chodzi o nasze pupile, co do zasady odpowiedzialność ponosi osoba, która zwierzę chowa lub się nim posługuje i to niezależnie od tego czy zwierzak był pod jej nadzorem, czy też zabłąkał się albo uciekł. Jednak przepisu art. 431 kc nie stosuje się do odpowiedzialności za zwierzęta w stanie dzikim. Nie oznacza to, że za szkody wyrządzone przez zwierzęta „żyjące na wolności” nikt nie odpowiada. Odpowiedzialność w tym wypadku została jednak uregulowana w przepisach szczególnych, takich jak ustawa – Prawo łowieckie oraz ustawa o ochronie przyrody.

W sytuacji wyrządzenia szkody przez dzikie zwierzę, żyjące w stanie wolnym zobowiązany do naprawienia szkody będzie Skarb Państwa, bądź dzierżawca lub zarządca obwodu łowieckiego. O tym, który z tych w/w podmiotów będzie zobowiązany do rozliczenia szkody uzależnione jest od gatunku zwierzęcia i miejsca wyrządzenia szkody.

I tak, zgodnie z art. 46 Prawa łowieckiego odnośnie do szkód spowodowanych przez dziki, jelenie, daniele i sarny, na terenie obwodu łowieckiego szkodę będzie kompensował dzierżawca lub zarządca tego obszaru. Za szkody powstałe poza obwodem łowieckim np. na terenie miasta czy parku będzie odpowiadał Skarb Państwa. Ponadto na podstawie art. 50 Prawa łowieckiego Skarb Państwa wypłaci odszkodowanie niezależnie od miejsca jej wystąpienia, za szkody spowodowane przez zwierzęta objęte są całoroczną ochroną. W naszym kraju przepis ten dotyczy łosi.

Z kolei na podstawie ustawy o ochronie przyrody Skarb Państwa także ponosi odpowiedzialność za szkody wyrządzone przez niektóre dzikie zwierzęta będące pod ochroną. Dotyczy to jedynie takich gatunków zwierząt jak żubry, wilki, rysie, niedźwiedzie oraz bobry. Według art. 126 ustawy o ochronie przyrody Skarb Państwa odpowiada za szkody wyrządzone przez żubry – w uprawach, płodach rolnych lub w gospodarstwie leśnym, wilki i rysie – w pogłowiu zwierząt gospodarskich, niedźwiedzie – w pasiekach, w pogłowiu zwierząt gospodarskich oraz w uprawach rolnych, a także bobry – w gospodarstwie rolnym, leśnym lub rybackim. W tym przypadku wysokość odszkodowania ogranicza się jedynie do bezpośredniej straty poszkodowanego i nie obejmuje utraconych korzyści.

W przeciwieństwie do zwierząt hodowlanych, odpowiedzialność za szkody, wyrządzone przez dzikie zwierzęta ma charakter obiektywy. Odpowiedzialność jest niezależna od winy podmiotu zobowiązanego do naprawienia szkody. Odszkodowanie należy się za sam fakt zdarzenia.

Istotne jest, że przepisy nie regulują, kto ponosi odpowiedzialność za szkody wyrządzone przez inne dziko żyjące zwierzęta np. lisy, kuny, łasice czy wydry. Oznacza to, że odszkodowanie za straty spowodowane przez te zwierzęta nie będzie przysługiwało i poszkodowany będzie zmuszony samodzielnie pokryć szkody, ewentualne liczyć na swojego ubezpieczyciela.

Podsumowując, co do zasady za zwierzęta dzikie odpowiada Skarb Państwa oraz w niektórych wypadkach dzierżawca lub zarządca obwodu łowieckiego. Dochodzenie roszczeń odszkodowawczych zarówno w zakresie szkód łowieckich, jak i szkód wyrządzonych przez dzikie zwierzęta objęte ochroną jest procesem złożonym i wymaga dużej wiedzy oraz niezbędnego doświadczenia.