Wykonawca zawarł umowę z Zamawiającym na zaprojektowanie oraz wdrożenie nowoczesnej strony internetowej. Strony ustaliły, że projekt zostanie zrealizowany w terminie 90 dni od podpisania umowy, a wynagrodzenie wykonawcy wyniesie 50 000 zł. Aby zabezpieczyć interesy zamawiającego, w umowie zawarto klauzulę o karze umownej:
„W przypadku opóźnienia w realizacji projektu z winy wykonawcy, wykonawca zapłaci zamawiającemu karę umowną w wysokości 1 000 zł za każdy dzień zwłoki, nie więcej jednak niż 15% wartości wynagrodzenia umownego”.
Przebieg realizacji projektu
Podczas realizacji projektu wykonawca napotkał nieprzewidziane trudności związane z błędami w oprogramowaniu dostarczonym przez podwykonawcę. Ostatecznie prace zakończyły się po 110 dniach, co oznaczało 20 dni opóźnienia.
Zamawiający zażądał zapłaty kary umownej w wysokości 20 000 zł (20 dni × 1 000 zł). Wykonawca jednak argumentował, że zgodnie z ograniczeniem zawartym w umowie kara nie może przekroczyć 15% wartości wynagrodzenia, czyli 7 500 zł.
Analiza prawna
- Podstawa prawna kary umownej: Kara umowna została przewidziana w art. 483 i 484 Kodeksu cywilnego, które umożliwiają stronom zastrzeżenie kary pieniężnej za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania niepieniężnego.
- Interpretacja umowy: Zastrzeżenie ograniczenia kary umownej do 15% wartości wynagrodzenia jest zgodne z zasadą swobody umów (art. 353¹ KC). Strony wyraźnie określiły maksymalny limit kary umownej, co wiąże obie strony.
- Zasada miarkowania kary umownej: Wykonawca mógłby zwrócić się do sądu z wnioskiem o miarkowanie kary umownej na podstawie art. 484 § 2 KC, argumentując, że opóźnienie wynikało z czynników niezależnych od niego (problemy z podwykonawcą). Jednak taka argumentacja może być trudna do obrony, jeśli wykonawca odpowiada za działania podwykonawcy (art. 474 KC).
- Limit odpowiedzialności: Zamawiający nie może domagać się więcej niż 7 500 zł, ponieważ umowa wyraźnie ograniczyła wysokość kary. Żądanie wyższej kwoty jest sprzeczne z zapisami umowy.
Rozwiązanie sporu
W wyniku negocjacji strony doszły do porozumienia. Wykonawca zgodził się zapłacić zamawiającemu 7 500 zł tytułem kary umownej oraz zaoferował dodatkowe poprawki na stronie internetowej bezpłatnie, aby złagodzić skutki opóźnienia.
Wnioski z case study
- Jasne zapisy umowne: Klauzula o karze umownej musi być precyzyjna, aby uniknąć sporów interpretacyjnych.
- Limit odpowiedzialności: Zastrzeżenie maksymalnej wysokości kary chroni wykonawcę przed nadmiernymi roszczeniami.
- Znaczenie dokumentacji: Wykonawca powinien starannie dokumentować wszelkie trudności, aby móc skutecznie uzasadniać swoją pozycję w razie sporu.
- Negocjacje: Ugodowe rozwiązanie sporu może być korzystne dla obu stron, unikając kosztów postępowania sądowego.
Łukasz Pałka
adwokat