TESTAMENT

O testamencie słyszał w zasadzie każdy. Tym niemniej, według danych zgromadzonych przez UNICEF Polska, jedynie 13% Polaków decyduje się na jego sporządzenie. Pomimo, że jego brak nie spowoduje, że zgromadzony za naszego życia majątek przepadnie lub trafi w ręce przypadkowych osób, to właśnie testament nie tylko pozwoli na pełne wyrażenie i zrealizowanie ostatniej woli zmarłego, ale przede wszystkim znacząco uprości potencjalne postępowanie spadkowe. Dzisiejszym artykułem rozpoczynamy serię wpisów na naszym blogu poświęconych testamentom właśnie.

DEFINICJA

Pojęcie „testament”, pochodzące od łacińskich słów testamentum – sporządzone przy świadkach, testis – świadek, w kodeksie cywilnym używane jest w co najmniej dwóch różnych znaczeniach. W rozumieniu art. 941 k.c. testament jest to czynność prawna, na mocy której można rozporządzić swoim majątkiem na wypadek śmierci. Z kolei w art. 946 k.c. testament figuruje jako dokument zawierający w/w rozrządzenie.

TYLKO I WYŁĄCZNIE

Wróćmy na chwilę do poprzedniego akapitu i wspomnianego art. 941 k.c. Jak już wspomniałem testament jest to czynność prawna, na mocy której można rozrządzić swoim majątkiem na wypadek śmierci. Jednocześnie jest to jedyna dopuszczalna forma takiego rozrządzenia.

Podkreślić należy, że prawo polskie wprost wyklucza zawarcie tzw. umowy dziedziczenia – nie należy jednak mylić jej z umową o zrzeczenie się dziedziczenia, która dotyczy spadkobrania ustawowego.

CZY MOGĘ SPORZĄDZIĆ TESTAMENT?

Testament sporządzić (i odwołać) może tylko osoba mająca pełną zdolność do czynności prawnych. Testamentu nie może zatem sporządzić osoba, która nie ukończyła 18 lat, jak również osoba ubezwłasnowolniona całkowicie lub częściowo. Testament sporządzony przez taką osobę jest nieważny. Tym niemniej osoba taka może być spadkodawcą – jej spadkobiercy nabędą spadek po niej w drodze dziedziczenia ustawowego. Ponadto testamentu nie można ani sporządzić, ani też odwołać, przez przedstawiciela. Nie możemy udzielić pełnomocnictwa do sporządzenia testamentu w naszym imieniu.

TESTAMENT MÓJ (nie nasz)

Z godnie z art. 942 k.c. testament może zawierać rozrządzenia tylko jednego spadkodawcy.
Z kodeksowego na nasze oznacza to, że testament może zawierać tylko i wyłącznie naszą ostatnią wolę. Naszą i nikogo innego. Nie możemy sporządzić go np. wspólnie z małżonkiem
i dlatego nigdy nie zaczynamy go od słów „My, niżej podpisani…”. Sporządzenie testamentu wspólnego skutkuje jego całkowitą nieważnością. Nawet gdy jedna z osób testujących odwoła swoje rozporządzenia zawarte we wspólnym testamencie nie spowoduje to jego „cudownego ozdrowienia” – testament taki nadal nie będzie miał żadnej mocy prawnej.

WIĘCEJ NIŻ JEDEN TESTAMENT TO…

Polskie prawo dopuszcza sporządzenie wielu testamentów. Pamiętać jednak należy, że treść każdego kolejnego testamentu ma znaczący wpływ na poprzednie. Jeżeli spadkodawca sporządzi testament nie zaznaczając w nim, że poprzedni odwołuje, odwołane zostaną tylko te postanowienia, które pozostają w sprzeczności z treścią nowego testamentu. W szczególności, jak wskazał Sąd Najwyższy, aktualne mogą pozostać chociażby zapisy dokonane w poprzednim testamencie. Dlatego też warto w nowym testamencie zawrzeć oświadczenie o odwołaniu wcześniejszego lub wcześniejszych. Pozwoli to uniknąć potencjalnych konfliktów pomiędzy spadkobiercami.

TESTAMENT W FORMIE

Polski kodeks cywilny przewiduje wiele form testowania. Wśród testamentów zwykłych wyróżnić możemy testament holograficzny, notarialny oraz allograficzny. Wśród testamentów szczególnych wyróżniamy zaś testament ustny, podróżny i wojskowy. Formom testamentu poświęcimy osobny artykuł na naszym blogu.

PODSUMOWANIE

Pomimo, że sporządzenie testamentu wydaje się czynnością niewymagającą specjalistycznej wiedzy prawniczej, zaś w samym Internecie możemy znaleźć niezliczoną ilość wzorów, nie bez powodu sprawy spadkowe stanowią znaczną część postępowań toczących się przed polskimi sądami. Mnogość przepisów, problemy związane z wykładnią ostatniej woli oraz nierzadko konflikty rodzinne uzasadniają skorzystanie z pomocy profesjonalisty, który pomocny będzie nie tylko w sądzie, lecz na każdym etapie szeroko rozumianej sprawy spadkowej.