Ochrona wizerunku w sieci

Facebook, Instagram, Twitter – to tylko niektóre portale społecznościowe, na których użytkownicy chętnie dzielą się zdjęciami. Zarówno tymi przedstawiającymi krajobrazy, jak i znajomych, członków rodziny czy siebie. Czy wizerunek może być przedmiotem ochrony i co się stanie gdy prawo do niego zostanie naruszone? Odpowiedź znajdziecie w poniższym artykule.

Czym właściwie jest wizerunek ?

Wbrew pozorom odpowiedź na to pytanie nie jest oczywista. Czy jest to jedynie twarz człowieka? Otóż niekoniecznie. Przyjmuje się, że wizerunek to nie tylko naturalny wygląd, ale cechy dodane, takie jak np. fryzura, makijaż, ubiór, rekwizyty, czy nawet sposób poruszania się, gestykulacja, które wyróżniają daną osobę. Dla zilustrowania tego, przywołajmy postać Charlie Chaplina, który stał się znany na świecie nie tylko ze względu na swój charakterystyczny wygląd, ale też sposób poruszania się i gesty.

W jaki sposób możemy go chronić?

Ochrona wizerunku znajduje się w Ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Art. 81 zawiera zapis mówiący o tym, że rozpowszechnianie wizerunku wymaga zezwolenia osoby na nim przedstawionej.

 Co rozumiemy przez rozpowszechnianie? To nic innego jak publiczne udostępnienie. Dlatego krąg osób, które zobaczą zdjęcie na którym jesteś nie może ograniczać się jedynie do Twoich znajomych czy członków rodziny, ale musi się z nim zapoznać znacznie szersze grono odbiorców. Jeśli więc przykładowo ktoś doda zdjęcie z imprezy z Twoim udziałem na swój publiczny profil na Instagramie i zobaczą je różni użytkownicy, rozpowszechni Twój wizerunek.

Kiedy wymagane jest uzyskanie zgody?

Aby doszło do rozpowszechnienia Twojego wizerunku zgodnie z prawem, musisz się na to zgodzić. Zezwolenie nie może być udzielone ogólnikowo, wywołując domysły, ale powinno konkretnie określać – najlepiej o jakie rozpowszechnienie i gdzie chodzi. W przeciwnym razie, zgoda wyrażona zbyt ogólnie, mogłaby zwiększyć samowolę osoby wykorzystującej Twój wizerunek, prowadząc tym do różnych nadużyć. Udzielenie zgody jest też wymagane na każde rozpowszechnienie wizerunku. Kiedy więc już raz pozwoliłeś znajomemu opublikować zdjęcie, na którym jesteś, przed publikacją kolejnego–musi ponownie zapytać Cię o zgodę. Zastanawiasz się w jakiej formie powinieneś to zrobić – tzn. czy wystarczy wyrazić zgodę ustnie, czy konieczne jest jej spisanie. Ustawa nie rozwiewa tych wątpliwości, dlatego możesz zrobić to w dowolny sposób, ale najlepszym rozwiązaniem jest udzielenie zgody na piśmie – w razie jakichkolwiek problemów, łatwiej będzie ją udowodnić.

Do rozpowszechnienia doszło bez Twojej zgody i co teraz?

Kiedy ktoś rozpowszechni Twój wizerunek bez Twojej zgody, przysługują Ci określone środki prawne. Ponieważ wizerunek jest dobrem osobistym, podstawowy środek znajduje się w art. 24 kodeksu cywilnego. W sytuacji gdy jeszcze nie doszło do bezprawnego rozpowszechnienia, ale wszystko wskazuje na to, że tak się stanie (a zatem Twoje dobro prawne w postaci wizerunku jest zagrożone), możesz żądać jego zaniechania. Kiedy natomiast to już stało się faktem – przysługuje Ci żądanie, aby osoba, która dopuściła się naruszenia, usunęła jego skutki – przykładowo poprzez złożenie oświadczenia o odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie. Takim oświadczeniem może być np. list z przeprosinami podany do publicznej wiadomości. Oprócz tego masz prawo żądać zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy na wskazany cel społeczny.

Nie zawsze jednak rozpowszechnienie wizerunku pomimo braku Twojej zgody będzie oznaczało działanie niezgodne z prawem.

W jakich przypadkach zezwolenie nie jest wymagane?

Odpowiedź na to pytanie znajdziesz w art. 81 i 82 Ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Kiedy mamy do czynienia z sytuacją rozpowszechniania wizerunku modela, który otrzymał umówioną zapłatę za pozowanie – jego zgoda nie będzie niezbędna. Bez przeszkód można tez rozpowszechniać zdjęcie przedstawiające osobę powszechnie znaną, ale tylko kiedy przedstawia ją podczas wykonywania funkcji publicznych – w szczególności politycznych, społecznych i zawodowych. Kiedy więc zdjęcie przedstawia polityka wygłaszającego publiczne przemówienie – można je rozpowszechniać bez obaw, natomiast, kiedy przedstawia go w sytuacji prywatnej na spacerze z rodziną – konieczna jest jego zgoda. Ostatnim przypadkiem, kiedy zezwolenie nie jest wymagane, jest sytuacja gdy wizerunek stanowi jedynie szczegół całości takiej jak zgromadzenie, krajobraz czy publiczna impreza. Jako „zgromadzenie” możemy rozumieć każdą większa grupę osób, z „publiczną imprezą” także możemy mieć do czynienia w przeróżnych sytuacjach i może brać w niej udział nieograniczona liczba uczestników, a co do terminu „krajobrazu” – wiązać się mogą z nim różne jego rodzaje. Wspomniane pojęcia można więc rozumieć w różnoraki sposób, ale jedno jest pewne – gdy Twój wizerunek pojawi się na zdjęciu, które zostało wykonane w tych okolicznościach, może być rozpowszechniony bez Twojej zgody – i będzie to zgodne z prawem.

Wizerunek jest niezbywalnym dobrem osobistym.

Nie obawiaj się o nie walczyć.

W razie jakichkolwiek problemów skontaktuj się ze swoim prawnikiem.

Fachowa pomoc jaką otrzymasz w naszej kancelarii pozwoli Ci na podjęcie właściwych kroków.