Kilka słów o przesłankach podlegających badaniu przez sąd w sprawie o rozwód.
Myślę, że każda osoba składająca przysięgę małżeńska jest przekonana, że związek w jaki wstępuje będzie trwały, a więc na całe życie, jednak rzeczywistość niejednokrotnie odbiega od wcześniejszych wyobrażeń, zamierzeń i planów.
Jak wskazują statystyki, w pierwszym półroczu 2021 roku, do polskich sądów okręgowych wpłynęło 39 tys. spraw o rozwód.
Praktycznie każdy z nas zetknął się więc z sytuacją rozpadu związku małżeńskiego, stąd warto poznać przesłanki, które ustalane są w toku procesu, jakiego efektem miałoby być rozwiązanie małżeństwa przez sąd.
Kodeks rodzinny i opiekuńczy, określa okoliczności po spełnieniu, których możliwe jest orzeczenie rozwodu małżonków, wskazując, iż następuje to w przypadku trwałego i zupełnego rozkładu pożycia. Istotne jest więc, iż w toku postępowania musi zostać udowodnione, że doszło do ustania wszelkich więzi łączący uprzednio małżonków, zarówno na płaszczyźnie uczuciowej, fizycznej jak i gospodarczej, i nie ma już szans do ich powrót do wspólnego życia. Nie sposób wskazać przy tym okresu, po jakim sąd uzna, iż rozpad pożycia ma charakter trwały, stąd istotne są szczegóły i realia każdorazowego przypadku, gdyż w sprawach tych niebagatelne znaczenie mają zasady doświadczenia życiowego, jak i dotychczasowe doświadczenie Sędziego związane z prowadzeniem tego typu spraw.
Warto również mieć na uwadze, iż przewidziane zostały sytuacje kiedy to, pomimo spełnienia przesłanki trwałego i zupełnego rozkładu pożycia, orzeczenie rozwodu będzie niedopuszczalne.
Sytuacja taka ma miejsce, gdy w jego wyniku ucierpiałoby dobro wspólnych małoletnich dzieci, dla których definitywne rozstanie rodziców wiązałoby się z krzywdą psychiczną i zaburzeniem prawidłowego rozwoju.
Dla powzięcia takich ustaleń konieczna będzie opinia biegłego sądowego, takiego twierdzenia nie sposób oprzeć bowiem jedynie na stanowisku prezentowanym przez rodzica, który uznaje, iż rozwód miałby godzić w interesy dzieci. Nie zawsze również będzie tak, iż aspekt ekonomiczny związany z orzeczeniem rozwodu, i ewentualne pogorszenie sytuacji dzieci w tym zakresie, sprzeciwiać się będzie rozwiązaniu przez sąd małżeństwa rodziców.
„Orzeczenie rozwodu może okazać się sprzeczne z zasadami współżycia społecznego zwłaszcza wówczas, gdy jedno z małżonków jest nieuleczalnie chore, wymaga pomocy i rozwód dla niego stanowi rażącą krzywdę. Niekiedy przeciwko udzieleniu rozwodu mogą przemawiać względy natury społeczno-wychowawczej, które nie pozwalają, by orzeczenie rozwodu sankcjonowało stan faktyczny powstały na tle złośliwego stosunku do współmałżonka albo na tle innych przejawów lekceważenia małżeństwa i rodziny” – wyrok Sądu Najwyższego z dnia 09 października 1998 roku, w sprawie do sygn. akt III CKN 573/98.
Istotne więc są okoliczności stanu faktycznego konkretnej sprawy, nie sposób mówić o regułach, które
w każdym wypadku dadzą ten sam wynik, gdyż to najczęściej szczegóły przesądzają o treści konkretnego rozstrzygnięcia.
Podkreślić również należy, iż orzeczenie rozwodu nie jest możliwe, jeśli domaga się go małżonek wyłączenie winny rozkładu pożycia, zaś drugi nie wyraża na to zgody. Brak zgody na rozwód może jednak nie stanowić przesłanki czyniącej orzeczenie go niedopuszczalnym, nawet jeśli pozew został wniesiony przez małżonka wyłączenie winnego, jeśli jest to sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.
Zatem, gdy strona pozwana w takim układzie procesowym, ograniczy się do twierdzenie „nie zgadzam się na rozwód i już”, musi liczyć się z tym, iż nie otrzyma ochrony prawnej, a tym samym rozwiązanie małżeństwa zostanie przez sąd orzeczone. Jak stwierdza Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 28 lutego 2002 roku w sprawie do sygn. akt III CKN 545/00:
„Odmowa wyrażenia zgody na rozwód w istocie wyraża jedynie niechęć dla zalegalizowania związku faktycznie funkcjonującego bez jednoczesnego legitymowania się racjonalnymi względami z uwagi na własny interes, co nie powinno spotykać się z aprobatą. W każdym jednak razie, gdy wzgląd na poczucie krzywdy małżonka niewinnego i jego sytuację życiową nakazuje dokonywać w kategoriach moralnych ocen negatywnych, to w równym stopniu należy, przy rozważaniu odmowy wyrażenia zgody na rozwód, uwzględnić powstałą sytuację z punktu widzenia szkody społecznej, jaką wywołuje utrzymywanie związków małżeńskich formalnych nie mających szans na faktyczne funkcjonowanie przy jednoczesnym istnieniu związków pozamałżeńskich zasługujących na legalizację.”
Fachowa pomoc prawna, jaką uzyskasz w naszej kancelarii, pozwoli Ci na podjęcie właściwych kroków, gdyż przekonanie o rozpadzie małżeństwa, może okazać się niewystarczające dla jego rozwiązania przez Sąd.
Paulina Seweryn
radca prawny